Tézenas du Montcel Victor

– urodził się 18 kwietnia 1866r. w Saint –Étienne w rodzinie Jeana Augusta Josephe’a Tézenas’a du Montcel oraz Jeanne Marie Josephine Louise Brechignac jako trzecie z siedmiorga dzieci. Pochodził ze starego rodu szlacheckiego Tézenas’ów na Montcel’u, który za Ludwika XIV wydatnie przyczynił się do rozwoju przemysłu jedwabniczego we Francji. Jego rodzina od wieków zamieszkiwała Lyon, Saint – Étienne i okolice tych miast. Victor Tézenas kształcił się w jezuickim kolegium św. Michała, które w swoim czasie ukończyli także przyszli marszałkowie Francji: Ferdinand Foch oraz Émile Fayolle. Studia matematyczne odbył w sławnej szkole im. św. Genowefy w Paryżu, natomiast inżynierskie w Akademii Górniczej w Saint –Étienne – tam odsłużył również wojsko. Jako student brał udział wraz kolegami i profesorami w akcji ratowniczej po wybuchu gazów w kopalni w Ricamarie. Dyplom inżyniera górniczego otrzymał w roku 1890. Pierwsze swe kroki zawodowe stawiał w kopalniach węgla kamiennego należących do Towarzystwa Rocher-La-Molière. Lata 1892-1893 spędził w Hiszpanii, gdzie zarządzał kopalnią węgla, kolejne dwa w południowej Francji w kopalniach Graisseuse. Po raz pierwszy przybył do Polski w 1895r. jako delegat grupy francuskich kapitalistów do poszukiwań węgla na Podkarpaciu, w ówczesnej Galicji. Uzyskawszy połowiczny tylko sukces, przeniósł swą działalność na inny teren polskiego zagłębia węglowego, a mianowicie do byłego Królestwa Kongresowego. Zaangażowany został przez Towarzystwo Bezimienne Kopalń Węgla „Czeladź” na stanowisko delegata Rady Zarządzającej oraz naczelne w Polsce kierownictwo przedsiębiorstwa (sprawował je zresztą do końca swych dni). Położył mocne podwaliny pod rozwój piaskowskiego zakładu wydobywczego, który na nowo zorganizował, rozszerzył i umocnił. Urządzenia kopalniane zastąpił nowoczesnymi. Był pierwszym, który w Zagłębiu Dąbrowskim wprowadził w użycie maszyny wydobywalne elektryczne (Brown-Bovery), w projektowaniu których brał zresztą osobisty udział. Wypracował metodę racjonalnej walki z pożarami podziemnymi i stosunkowo wcześnie wprowadził zastosowanie podsadzki płynnej w kopalniach Towarzystwa. Nie był mu także obojętny los miejscowej ludności. Dbał o polepszenie bytu robotników i urzędników oraz w miarę możności, zaspokajanie ich potrzeb materialnych i duchowych. W uznaniu zasług Victora Tézenas’a, na okoliczność jubileuszu 25-lecia owocnej jego działalności w przemyśle górniczym gremium urzędników i dozorców kopalni „Czeladź” powołało w 1922r. wieczysty fundusz stypendialny imienia Victora Tézenas’a du Montcel, od którego dochody przeznaczone były na kształcenie dla synów i córek robotników, dozorców i urzędników Bezimiennego Towarzystwa Kopalni Węgla „Czeladź”, jak również i dla dzieci inwalidów, emerytów i wdów po wyżej wspomnianych pracownikach Towarzystwa „Czeladź”. Sam Tézenas zaś objął honorowe przewodnictwo Komisji Zarządzającej Fundacją. Jeszcze przed I wojną światową Tézenas przeniósł się do Paryża, gdzie pełnił nadal swe funkcje przy Zarządzie Towarzystwa „Czeladź” i skąd często dojeżdżał do Polski. Dzięki swojej pracy zyskał opinię niepospolitego fachowca i organizatora, kilkakrotnie był powoływany do zarządów innych, pokrewnych specjalności Towarzystwa „Czeladź”, przedsiębiorstw we Francji (kopalnie w Arc, Prades i Sumène) oraz Belgii (w Charleroi). Od roku 1910 piastował godność radcy handlu zagranicznego przy rządzie francuskim, zaś po I wojnie światowej po utworzeniu Banku Franko – Polskiego został wybrany do jego Rady Zarządzającej. Na kilka lat przed 1914r. Tézenas objął również naczelne kierownictwo kopalni „Janina” w Libiążu, pod Chrzanowem zostając tym samym mianowany Administratorem Delegowanym Galicyjskiej Kompanii Węgla. Wybuch I wojny światowej na pewien okres zerwał kontakty Tézenas’a z Polską, lecz po zakończeniu konfliktu w 1919r. powrócił do pracy w Czeladzi i Libiążu czynnie przyczyniając się do odbudowy zniszczonych przez wroga urządzeń kopalnianych. Pomimo towarzyszącej niepewności na rynku inwestycyjnym (w 1920r. bolszewicy stali na przedpolach Warszawy), podjął strategiczną decyzję o podwojeniu kapitału zakładowego przedsiębiorstw. Victor Tézenas związany był węzłami rodzinnymi z Victorem Viannay’em, długoletnim dyrektorem kopalni „Czeladź”, którego żoną była Angèle – najmłodsza siostra Tézenas’a. Za osiągnięcia w rozwoju przemysłu krajowego w roku 1927 odznaczony został Orderem Polonia Restituta. Był człowiekiem wyróżniającym się wysoką inteligencją i dużymi zdolnościami. Poza zawodowym cechowało go też niepospolite wykształcenie ogólne. Z przekonań był konserwatystą i praktykującym katolikiem. Od samego początku pobytu w Polsce nawiązał serdeczne kontakty z Polakami, z wybranymi pozostawał nawet w przyjacielskich stosunkach często goszcząc ich, tak swoim domu w Wersalu, jak również w miejskiej posiadłości Oussiat na podgórzu Alp. Interesował się polską historią, kulturą oraz kuchnią. Jeszcze w Paryżu rozpoczął naukę języka polskiego, w czym wydatnie pomógł mu prof. Wacław Gasztowt ze Szkoły Batignolskiej. Dnia 30 IV 1895r. poślubił Margueritte Deloche, z którą miał 10 dzieci – 3 córki i 7 synów: Marie (ur.1896), René (ur.1897), Jacques (ur.1898), Germaine (ur.1899), Henri (ur.1901), Albert (ur.1902), Andrée (ur.1905), François (ur.1907), Georges (ur.1908), Marie Antoinette (ur.1914). Dwóch jego najstarszych synów – René i Jacques walczyło w czasie I wojny światowej. Pierwszy z urodzenia syn – René od 15 VI 1930r. zatrudniony był w charakterze z-cy delegata Rady Zarządzającej Towarzystwa Bezimiennego Kopalń Węgla „Czeladź”. Senior rodziny zmarł po ciężkiej chorobie 6 XI 1929r. w Wersalu w wieku 64 lat. Nabożeństwo żałobne w kościele na Piaskach odbyło się 12 XI o 10.00 rano. Natomiast 1 XI 1930r. o godz.8.45 w tym samym kościele miała miejsce uroczystość poświęcenia tablicy wmurowanej dla uczczenia śp. Victora Tézenas’a du Montcel.

 

 

 

Skip to content