NARRACJE I OBRAZY GÓRNICZE Z TERENU CZELADZI

Towarzystwo Powszechne „Czeladź” przy wsparciu merytorycznym kustoszy Muzeum Saturn realizowało w 2017 roku projekt „Narracje i obrazy górnicze z terenu Czeladzi”. Życie górników, ich dziedzictwo kulturowe, z którym stykaliśmy się niegdyś na co dzień to nie tylko wizerunek, który należy badać, dokumentować, utrwalać i chronić. To także podłoże do prowadzenia swoistej narracji o postrzeganiu górniczego świata przez samych pracowników, spotkanie z ich kulturą i poznawanie przeszłości.

Celem projektu „Narracje i obrazy górnicze z terenu Czeladzi” było zebranie materiału dokumentującego stan zachowania dziedzictwa niematerialnego jakim są zwyczaje oraz obrzędy mieszkańców związanych zawodowo i rodzinnie z pracą w kopalni, jak również przybliżenie szerszemu gronu odbiorców dawnych tradycji górniczych.

W ramach wspomnianego wyżej zadania, dofinansowanego ze środków Urzędu Miasta Czeladź i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, przeprowadzono kwestionariuszowe wywiady etnograficzne wśród byłych członków załogi czeladzkich kopalń, kwerendy archiwalne dotyczące życia górników i działalności kopalni, a także utrwalono przejawy kultury górniczej współcześnie występującej na terenie Czeladzi.

Dzięki pracy dziesięciu badaczy terenowych udało się przeprowadzić 23 wywiady z 25 osobami. Informatorami byli przede wszystkim emerytowani górnicy kopalni „Czerwona Gwardia” (od 1990 r. funkcjonującej pod historyczną nazwą „Saturn”) Ruch I, Ruch II, Ruch III, a także ci, którzy po jej ostatecznej likwidacji znaleźli zatrudnienie w zakładach górniczych zlokalizowanych na terenie Górnego Śląska. Ponadto w trakcie badań pozyskano fotografie archiwalne związane z życiem czeladzkich rodzin górniczych oraz pracą w przemyśle. Efektem prowadzonych działań są również przekazane Muzeum Saturn przez mieszkankę Czeladzi górnicze artefakty kultury materialnej w postaci galowej kurtki górniczej z licznymi orderami i odznaczeniami, paradnego czaka oraz honorowej szpady górniczej.

Część pozyskanych w trakcie działań projektowych materiałów opracowano i udostępniono w formie wystawy. Na planszach zamieszczono fotografię archiwalną bądź współczesną oraz cytat pochodzący z rozmowy z informatorem będący swego rodzaju komentarzem nawiązującym do tematyki przedstawionej na zdjęciu.

W dniu św. Barbary, 4 grudnia w siedzibie Muzeum Saturn, przedwojennej willi mieszkalnej dyrektora kopalni „Saturn”, przy dźwiękach Czeladzkiej Orkiestry Górniczej podsumowano projekt. Dobrawa Skonieczna-Gawlik, będąca koordynatorem merytorycznym zadania wygłosiła wykład pt. „Niematerialne dziedzictwo czeladzkich górników”, a następnie otwarto wystawę prezentującą niewielki wycinek zebranego materiału.

Skip to content