W dniach 21-23 czerwca 2015 roku w Czeladzi gościło „Muzeum na kółkach” – mobilna wystawa edukacyjna z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Pawilon ekspozycyjny stanął na czeladzkim rynku i był dostępny dla wszystkich zainteresowanych. Wystawa w syntetyczny sposób przybliżała ponad 1000-letnią obecność ludności żydowskiej w Polsce, ich kulturę, tradycję i obyczajowość. W pawilonie znalazła się także interaktywna mapa Czeladzi przybliżająca historię czeladzkich Żydów oraz makieta obrazująca typowy polski sztetl – małe miasteczko zamieszkiwane przez ludność polską i żydowską z jego charakterystycznymi obiektami – kościołem, ratuszem, synagogą, mykwą, kramami handlowymi, chederem.

Ekspozycja spotkała się z ogromnym zainteresowaniem, a w pawilonie, po kto rym oprowadzały edukatorki z Muzeum POLIN nieustannie znajdowali się zwiedzający. Niedziela Inauguracji „Muzeum na kółkach” towarzyszył Festiwal Kultury Żydowskiej „Szalom na Rynku”. „Szalom” otworzył występ zespołu Muzyczne Trio, który fenomenalnie zaprezentował na scenie instrumentalne wykonanie żydowskich pieśni i tradycyjnych melodii. Krótko potem wystąpił dobrze znany czeladzkiej publiczności „Negev” z Krakowa, który dla odmiany zaserwował wokalną interpretację popularnych ale i mniej znanych żydowskich utworów. Wielką niespodzianką był występ kilkunastoosobowego Zespołu Tańca Żydowskiego „Klezmer” z Cieszyna, który nie tylko ujął publiczność tradycyjnymi strojami i wykonaniem tanecznym, ale przede wszystkim – inscenizacją żydowskiego wesela. Barwny i żywiołowy spektakl zrobił ogromne wrażenie. Na koniec wystąpił zespół „Magda Brudzińska Klezmer Trio”, odwiedzający liczne festiwale klezmerskie w kraju i Europie – ikona muzyki klezmerskiej w Polsce. Artyści zaserwowali publiczności niezwykłą atmosferę i moc wrażeń głównie dzięki utworom Żydów aszkenazyjskich, zaśpiewanym w jidysz galicyjskim.

Duchowe wrażenia zostały dopełnione efektami kulinarnymi a poznawać kulturę żydowską można było także „od kuchni” – organizatorzy zrobili publiczności ogromną niespodziankę, proponując przysmaki kuchni żydowskiej – czulent, holiszki, naleśniki z serem i rodzynkami oraz ciasto jabłkowo-cynamonowe.

Wizycie „Muzeum na kółkach” w Czeladzi towarzyszył szereg działań lokalnych o charakterze edukacyjnym, popularyzujących historię tutejszych Żydów oraz kulturę ludności wyznania mojżeszowego. Program warsztatów, zajęć i wykładów skierowany był do różnych grup wiekowych. W zajęciach „Budujemy sztetl” zorganizowanych przez edukatorki z POLIN, warsztatach prowadzonych przez Karolinę Jakoweńko z Fundacji Brama Cukermana oraz plastyka Lucynę Mroczek-Szymańską udział wzięły dzieci i młodzież z czeladzkich szkół podstawowych i gimnazjów. W spacerze po Czeladzi śladami Żydów, poprowadzonym przez historyka Annę Binek-Zajdę, oprowadzaniu po kirkucie pod przewodnictwem Stefanii Lazar i warsztatach „Kobiety żydowskie”, opartych na scenariuszu z Muzeum POLIN, udział wzięli uczniowie ze szkół średnich w Czeladzi i Będzinie. Ogółem w sześciu zajęciach edukacyjnych udział wzięło ponad 150 dzieci i młodzieży. Ponadto w zajęciach plenerowych uczestniczyli wszyscy zainteresowani historią i kulturą dorośli. 22 i 23 czerwca w Muzeum Saturn odbyły się także wykłady dotyczące kalendarza żydowskiego i regulowanych przez niego świąt oraz życia politycznego i społecznego zagłębiowskich Żydów wygłoszone przez dr hab. Leszka Hońdo z Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dr Aleksandrę Namysło z katowickiego IPN. Z dużym zainteresowaniem spotkała się zaproponowana przez czeladzkie Muzeum projekcja oscarowego filmu „Ida” w reżyserii Pawła Pawlikowskiego. Najbardziej reprezentacyjne sale Pałacu pod Filarami zamieniły się w ten poniedziałkowy, deszczowy wieczór w kameralne i pełne niezwykłego uroku kino. Publiczność była pod wielkim wrażeniem. Wystawie mobilnej „Muzeum na kółkach” towarzyszyła w tym roku wystawa „Z narażeniem życia – Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady”, dostępna w Galerii Sztuki Współczesnej „Elektrownia” przez wszystkie trzy dni. Wystawa zrealizowana została w partnerstwie z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, a jej wernisaż miał miejsce w siedzibie UNESCO w Paryżu. Ekspozycja była jak dotąd prezentowana w Paryżu, Essen, Tallinie, Wilnie i Madrycie.

Projekt „Muzeum na kółkach” realizowany jest w ramach programu Żydowskie dziedzictwo kulturowe, dzięki wsparciu udzielonemu z funduszy norweskich i EOG przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię. Patronat nad wizytą „Muzeum na kółkach” w Czeladzi objęła Telewizja Katowice.