Obchody 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Czeladź pamięta!

Tragiczne i wywołujące po dziś dzień liczne kontrowersje wydarzenia z lat 1981-1983 stały
się główną osią narracji wspomnieniowego wieczoru, który odbył się w dniu 10 grudnia
w Muzeum Saturn. Gośćmi specjalnymi byli działacze opozycji antykomunistycznej regionu
śląsko-dąbrowskiego, którzy przed laty podjęli radykalną działalność antysystemową:
Kazimierz Zadłużny, Eugeniusz Karasiński, Łucja Lewandowska, Andrzej Stolarczyk, Jan
Cegielski oraz członkowie zakładowych struktur NSZZ „Solidarność” w naszym mieście –
Bogdan Jasiczek oraz Zdzisław Bubka.

W tematykę spotkania niezmiernie interesującym wykładem przybliżającym szczegóły
przygotowywanej operacji „Lato-80” oraz realia okresu stanu wojennego wprowadził prof.
Dariusz Nawrot. Nie zabrakło przy tym rozprawienia się z mitami dotyczącymi tych ponurych
czasów, które niestety pomimo upływu czterech dekad są wciąż niezwykle żywotne.
Główny punkt rocznicowych obchodów stanowiła swoista debata opozycjonistów tamtych lat,
w której udział wzięli:

Kazimierz Zadłużny – współorganizator i działacz Międzyzakładowego Komitetu
Strajkowego w KWK „Szombierki” w Bytomiu, jeden z inicjatorów utworzenia podziemnych
struktur „Solidarności” w Czeladzi, współtwórca regionalnej sieci Konfederacji Polski
Niepodległej, organizator patriotycznych koncertów wykonywanych między innymi przez
stołecznych artystów – Katarzynę Łaniewską, Krystynę Kwasowską, Dariusza Zawadzkiego –
w tymczasowym baraku pełniącym funkcje duszpasterskie do czasu wybudowania kościoła
pw. św. Wojciecha na osiedlu noszącym obecnie imię J. Piłsudskiego, członek Komitetu
Obywatelskiego, działacz Stowarzyszenia „Pamięć Jastrzębska” oraz Stowarzyszenia
Represjonowanych w Stanie Wojennym Regionu Śląsko-Dąbrowskiego.

Eugeniusz Karasiński – od marca 1981 r. przewodniczący Komitetu Założycielskiego NSZZ
„Solidarność” w Katowickim Przedsiębiorstwie Gospodarki Maszynami i Budownictwa
Miejskiego, odpowiedzialny za poligrafię i kolportaż materiałów propagandowych
„Solidarności”. Współorganizator konspiracyjnych struktur związkowych, w marcu 1982 r.
internowany i umieszczony w Ośrodku Odosobnienia w Zabrzu–Zaborzu, w ramach represji
za opozycyjną działalność powołany do odbycia służby wojskowej, do 1989 r. poddawany
inwigilacji, kontroli korespondencji i prześladowaniom w postaci wielokrotnych zatrzymań,
przesłuchań oraz rewizji. Obecnie prezes Stowarzyszenia Represjonowanych w Stanie
Wojennym Regionu Śląsko-Dąbrowskiego.

Łucja Lewandowska – współorganizatorka i aktywna działaczka zakładowych struktur NSZZ
„Solidarność” Szpitala Miejskiego w Czeladzi, zaangażowana w działalność Punktu Pomocy
Charytatywnej powołanego z inicjatywy zagłębiowskich duszpasterzy i urządzonego przy
kościele parafialnym pw. św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu, koordynatorka w zakresie
świadczenia pomocy materialnej, jak też wsparcia moralnego rodzinom internowanym,
współprowadząca ewidencję internowanych i represjonowanych Zagłębiaków na potrzeby
Prymasowskiego Komitetu Pomocy, członkini Oddziału Regionalnego Diecezjalnego
Komitetu Pomocy Bliźniemu.

Jan Cegielski – członek Zarządu MKZ w Katowicach, dnia 13 grudnia 1981 r. internowany
i osadzony w Ośrodku Odosobnienia przy Zakładzie Karnym w Strzelcach Opolskich,
a następnie przeniesiony do Ośrodka w Zabrzu-Zaborzu, organizator podziemnych struktur
„Solidarności”. W dniu 22 sierpnia 1982 r. ponownie zatrzymany, a następnie 3 marca 1983 r.
wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Katowicach skazany na 3 lata więzienia. Wolność odzyskał, na mocy przepisów ustawy o amnestii 19 sierpnia 1983 r. Członek Stowarzyszenia
Represjonowanych w Stanie Wojennym Regionu Śląsko-Dąbrowskiego.

Obfitujące w dramaturgię, nierzadko wzruszenia, wspomnienia świadków historii, ujawnione
osobiste motywy i emocje przeplatane refleksjami również ogólniejszej natury wywarły
ogromne wrażenie na publiczności. Zwieńczenie wieczoru stanowiło wspólne zwiedzanie
ekspozycji zatytułowanej „Stan wojenny. Represje wobec czeladzkich działaczy opozycji
antykomunistycznej”. Powstała na podstawie unikatowych materiałów archiwalnych wystawa
uzupełniona o eksponaty pochodzące ze zbiorów osób prywatnych, kolekcji Muzeum Saturn
oraz Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności w Katowicach jest jedyną dotąd próbą
ukazania, jak i zrozumienia przeszłości Czeladzi, a w szczególności jej mieszkańców
w kontekście nadzwyczajnej sytuacji panującej w kraju w okresie stanu wojennego.

 

Skip to content