Słania Czesław

– artysta grafik, rytownik, światowej sławy grawer znaczków.

Urodził się 22 października 1921 r. w Czeladzi-Piaskach jako pierworodne dziecko Józefy i Ignacego Słani pracującego wówczas jako górnik. Pierwszych sześć lat swojego życia wraz z rodzicami i młodszą siostrą Leokadią spędził w niewielkim mieszkaniu znajdującym się w budynku przy ul. Krzywej 2, po czym wszyscy przeprowadzili się w rodzinne strony matki do Osmolic na Lubelszczyźnie. Tu w 1934 r. ukończył sześcioklasową szkołę powszechną i rozpoczął naukę w gimnazjum w Lublinie. Po wybuchu II wojny przerwał edukację, a następnie przez dwa lata do 1941 r. pracował jako buchalter w młynie. Zimą 1940 r. Czesław Słania nabawił się przeziębienia, które nie do końca wyleczone przerodziło się w gruźlicę. Pod koniec okupacji, na wiosnę 1944 r., wstąpił do partyzantów Armii Ludowej posługując się pseudonimem „Żuk”. Bardzo szybko poznano się na jego talencie. Młody Słania zajmował się przede wszystkim podrabianiem dokumentacji wydawanej przez niemieckie władze okupacyjne. Jesienią wcielony do wojska polskiego podległemu dowództwu Armii Czerwonej doszedł do Zagłębia Dąbrowskiego. Dosłużył się stopnia porucznika. Po zakończeniu wojny zdał najpierw małą, potem dużą maturę i dzięki protekcji profesora Witolda Chomicza podjął studia na wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1947 r. odbył praktykę w Drukarni Narodowej. Tu zapoznał się z techniką grawerską, która stała się pasją jego życia i zgłębianiu tajników której poświęcił następne lata studiów. Jako pracę dyplomową wykonał znaczek odzwierciedlający słynne dzieło Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem”. Otrzymał za nią dyplom z odznaczeniem Summa Cum Laude. Jednocześnie wykonywał rysunki do siedmiotomowej „Anatomii człowieka” prof. Tadeusza Rogalskiego. Po ukończeniu studiów w 1950 r. podjął pracę w Wytwórni Papierów Wartościowych w Warszawie. Zaprojektował wówczas swoje pierwsze znaczki. Ze względu na postępującą chorobę płuc wyjechał na leczenie do Szwecji. Postanowił wtedy nie wracać do Polski, a Skandynawia miała być jedynie tymczasowym miejscem pobytu przed ostateczną emigracją do Kanady. Na północy Europy pozostał jednak na zawsze, natomiast drugą jego ojczyną stała się Szwecja. Początkowo pracował jako pomywacz, później podjął pracę w reklamie, lecz po kilku latach związał się z Pocztą Szwedzką, dla której zaprojektował łącznie ponad 300 znaczków. Pierwszym był wizerunek Gustava Frodinga opracowany w setną rocznicę urodzin poety, dalszymi między innymi serie poświęcone: 90. urodzinom króla Gustava VI Adolfa, podróżom Linneusza, a także badaniom morskim, motylom i grzybom.

Dla poczt 43 krajów, w tym Polski, zaprojektował 1070 znaczków (nazwisko jego wpisano do Księgi Rekordów Guinnessa) o różnorodnej tematyce; od portretów panujących, polityków, aktorów, ludzi kultury i noblistów, przez faunę i florę, historię i kulturę, po sport. Wysoki poziom i kunszt artystyczny prac wychodzących spod jego rylca przyniósł mu liczne nagrody i odznaczenia.

Obok projektów filatelistycznych zajmował się również projektowaniem banknotów na zamówienie rządów wielu krajów świata. Grawerował również ekslibrisy, plakietki i medale. Uwielbiał grawerskie żarciki – w tle znaczków umieszczał twarz swoją lub osób sobie bliskich, a w ornamenty wpisywał imiona członków rodziny lub znajomych. Nazywano go Dürerem XX wieku. Uhonorowany tytułami Nadwornego Grawera Króla Szwecji, Królowej Danii i Księcia Monako, odznaczony także najwyższymi medalami wielu państw Europy. Powołanej w Szwecji Akademii Sztuki Filatelistycznej nadano jego imię. Poczta Polska nawiązała ponownie oficjalny kontakt ze Słanią dopiero w 1993 r. On sam zaś nieprzerwanie utrzymywał bliskie stosunki z rodziną i znajomymi w Polsce. Często bywał w kraju, w swoim krakowskim mieszkaniu. Czesław Słania zmarł w Krakowie 17 marca 2005 r. w wieku 84 lat. Pochowany został na cmentarzu Rakowickim.

Rodzinne miasto nie zapomniało o swoim wybitnym synu. W 1999 r. Rada Miejska Czeladzi przyznała mu tytuł honorowego Obywatela Miasta Czeladź, a w marcu 2006 r. w pierwszą rocznicę jego śmierci na ścianie budynku przy ul. Krzywej 2 została odsłonięta tablica pamiątkowa.

 

 

 

Skip to content